Autor: Marcin Bojarski
Pisaliśmy poprzednio o różnorakich kursach skierowanych do osób starszych. Bogata oferta edukacyjna dla tej grupy stale poszerza się, tak aby każdy chętny mógł odnaleźć coś dla siebie. Musimy jednak pamiętać, iż edukacja ludzi starszych posiada swoją własną, indywidualną specyfikę, którą postaramy się dziś przybliżyć.
Zrozumieć, a nie zapamiętać
Jak wspominaliśmy już w ostatnim tekście, nie istnieją żadne przeciwwskazania aby porzucać naukę wraz z wiekiem. Wręcz przeciwnie – taka forma aktywności pomaga długo utrzymać sprawność intelektualną. Opracowaniem najskuteczniejszych metod uczenia się, skierowanych do osób starszych, zajęli się australijscy naukowy z Toronto. Ich badania rozprawiły się między innymi z rozpowszechnionym mitem, mówiącym iż ludzie w podeszłym wieku powinni unikać popełniania błędów podczas nauki, aby ich podświadomie nie zapamiętywać. Mniej pamięciowa metoda, oparta na wyciąganiu wniosków z prób i błędów okazała się skuteczniejsza niemal dla wszystkich przebadanych osób starszych. Jak więc widać, zrozumienie jest znacznie ważniejsze od zapamiętania.
Powtórzenia i systematyka
Kolejną prawidłowością, na jaką zwrócili uwagę badacze z Australii jest mniejsza wydajność pamięci krótkotrwałej u osób starszych. Co to dla nich oznacza? Aby skutecznie przyswoić nową wiedzę potrzebują większej liczby powtórzeń, a materiał powinien być najlepiej podzielony na wiele mniejszych części. Między poszczególnymi partiami nauki wskazane są także częste przerwy, co ułatwi umysłowi zapamiętanie dostarczonych informacji. Jeszcze innym elementem, korzystnie wpływającym na cały proces, jest również właściwe podzielenie materiału. Kiedy jest on odpowiednio usystematyzowany i spójny logicznie, to jego przyswojenie przychodzi znacznie łatwiej i sprawniej.
Klucz do sukcesu
Malcolm Knowles, jeden z najbardziej znanych badaczy zajmujących się tematem edukacji ludzi starszych, sformułował jeszcze inne zasady, które przekładają się zwiększenie skuteczności ich nauki. Przede wszystkim należy zadbać, aby takie osoby posiadały dobrze zdefiniowaną potrzebę uczenia się. Jasno określone cele oraz wyraźny powód, dla którego podejmują one edukację, potrafią być kluczowe dla osiągnięcia sukcesu. Poniekąd wiąże się to z inną obserwacją – faktem, iż osoby starsze uczą się najlepiej wtedy, gdy sam temat jest dla nich wartością bezpośrednią. Kolejna z zasad Knowlesa dotyczy potrzeby nauki przez doświadczenie. Według wyników badań naukowca, to właśnie taki sposób przyswajania wiedzy odnosi najlepsze efekty w przypadku osób starszych. Co więcej, one same deklarują największą chęć do uczenia się w właśnie przez praktykę i działanie.
Każdy w swoim tempie
Jeszcze jednym, bardzo ważnym elementem edukacji ludzi starszych jest indywidualne podejście do każdej osoby. Jak pisaliśmy w poprzednim tekście, każdy człowiek w trakcie swojego życia wykształca własne, niepowtarzalne mechanizmy uczenia się. Każdy kurs skierowany do ludzi starszych musi więc uwzględnić ten element, pozwalając by uczestnicy działali w swoim tempie, na zasadach najbardziej dla nich komfortowych. Czasem oznacza to pracę w małych zespołach lub indywidualnie, czasem odwrotnie – w większych grupach. Należy z góry przyjąć, iż nie istnieje jeden idealny schemat, a do każdego uczącego się należy podejść na tyle personalnie, na ile to tylko możliwe.